1 op de 4 relaties krijgt te maken met overspel
De cijfers lopen sterk uiteen. Sommige onderzoeken spreken over meer dan de helft, andere over 10 %. In Vlaanderen zou het gaan om een kwart van de relaties.
1 op de 10 kinderen is buitenechtelijk verwekt
Algemeen wordt aangenomen dat 10 % van de kinderen een andere biologische vader heeft. Ook daar variëren de prevalentiecijfers tussen 1 en 30 %.
Mannen en vrouwen gaan even vaak vreemd
Vrouwen gaan niet minder vreemd dan mannen maar zijn wel beter in het verbergen van hun overspel. Als een vrouw overspel pleegt is de kans groter dat er een scheiding volgt.
Koppels met kinderen gaan bijna dubbel zo vaak vreemd
Ook over dat cijfer bestaat geen consensus, maar een recente bevraging indiceerde wel dat ouders met jonge kinderen vaker overspel zouden plegen dan koppels zonder kinderen.

De vraag wat vreemdgaan nu precies is, is minder makkelijk te beantwoorden dan je zou denken. Voor sommigen is een zoen al over de grens. Voor anderen is er pas sprake van vreemdgaan als je verliefd bent.  Vreemdgaan is het aangaan van een seksueel georienteerd contact buiten je vaste relatie, waarvan je weet dat je partner dat niet accepteert als hij of zij op de hoogte zou zijn. Om die reden vindt vreemdgaan per definitie stiekem plaats.  Vreemdgaan is het hebben van een (seksueel) contact of een (seksuele) relatie met een ander dan de vaste partner. Vaak wordt dit gezien als immoreel gedrag.

Uit onderzoek komen zeer wisselende cijfers naar voren over het percentage mensen dat wel eens vreemdgaat. Dit is een logisch gevolg van het feit dat er geen duidelijke definitie is van wanneer er sprake is van seks. Het ene onderzoek vindt kussen voldoende, het andere onderzoek beperkt de definitie van vreemdgaan tot geslachtsgemeenschap. Ook zijn mensen veelal niet erg open over hun seksuele activiteiten, waardoor de resultaten van enquêtes sterk afhangen van de manier waarop de respondent bevraagd is.

Wanneer iemand die getrouwd is vreemdgaat spreken we ook wel van een buitenechtelijke relatie of echtbreuk. Vrijwel iedereen die een relatie krijgt, spreekt in het begin van die relatie af dat die liefde exclusief is: geen gerommel met anderen. Waar de grens ligt, wat wel mag en wat echt niet door de beugel kan, wordt door partners vaak onderling afgesproken. De mate waarin je elkaar vertrouwt, speelt daarin een rol. Ben je onzeker over je relatie, dan zie je een vriendschappelijke knuffel van een collega al als bedreigend. Maar wanneer je je partner blind vertrouwt, dan heb je er waarschijnlijk geen problemen mee als hij of zij bij een goede vriend (m/v) blijft slapen. Heel veel mensen krijgen vroeg of laat te maken met ontrouw binnen hun relatie of huwelijk. De angst om de partner te verliezen is groot. Vooral omdat het de laatste tijd vrij normaal schijnt te zijn om vreemd te gaan, zowel seksueel vreemdgaan als emotioneel vreemdgaan. De angst ontstaat voornamelijk uit het feit dat de kans bestaat dat men gedwongen afscheid moet nemen van de vaste (huwelijks) partner. Afscheid nemen is hard, zelfs als het van een ontrouwe partner is.

Als het over vreemdgaan gaat, dan wordt er vaak meteen gedacht aan mannen die vreemdgaan. Dit zou komen omdat er meer mannen topfuncties bekleden dan vrouwen, aldus het NRC Handelsblad. Als er meer vrouwen aan de top zouden komen, dan zouden zij vaker vreemdgaan. Uit het onderzoek van de Tilburgse psychologen komt naar voren dat hoe machtiger deelnemers zich voelen, hoe positiever zij antwoorden op de latere vraag of ze ooit zouden overwegen hun partner te bedriegen met een ander. Hoe machtiger zij zich voelen, hoe groter dat de kans is volgens hen dat ze wel eens stiekem seks zouden hebben gehad met een ander dan hun eigen partner. In totaal hebben er 1275 Intermediair lezers met een baan meegedaan aan het onderzoek. 46% van deze mensen waren vrouwen. In totaal bestond de vragenlijst uit 200 vragen. Een kwart van de deelnemers heeft aangegeven dat ze wel eens ontrouw zijn geweest. Hierbij is opmerkelijk dat er geen verschillen waren tussen mannen en vrouwen.

Er bestaan verschillende motieven die ten grondslag liggen aan vreemdgaan. Lange afwezigheid van een van de partners verhoogt het risico. Soms vindt men de vaste partner (seksueel) niet interessant (meer). Dit kan komen doordat er een zekere sleur of routine in de seks is gekomen en wil men "iets nieuws", maar het kan er ook mee te maken hebben dat men seksuele voorkeuren heeft waar de partner niet aan mee wil werken. Ook kan het te ver uit elkaar liggen van de levens van beide partners leiden tot vreemdgaan met iemand met wie men simpelweg meer gemeenschappelijk heeft. Verder zijn sommigen trots op het feit dat ze vreemdgaan en doen het om er later over op te scheppen bij vrienden en collega's. Ook moeten vooral verliefdheid en de spanning of de kick van het gevaar betrapt te worden niet worden onderschat. Ten slotte is het mogelijk dat het vreemdgaan gewoon het begin is van een nieuwe relatie, die "overlapt" met de vorige.

Daarentegen zijn er ook verschillende factoren die kunnen indiceren dat de partner wel eens zou kunnen vreemdgaan:

• Hij of zij gedraagt zich anders dan voorheen;
• Hij of zij is opeens op ongewone tijden afwezig;
• Je partner is veel met zijn/haar uiterlijk bezig de laatste tijd, gaat veel naar de sportschool, shopt veel nieuwe kleren en ondergoed en gaat vaak naar de kapper,
• Je partner is de laatste tijd op rare tijden afwezig,
• Je partner ontvangt telefoontjes die niet voor jouw oren bestemd zijn,
• Je partner sluit haastig vensters van de computer zodra jij de kamer binnen komt,
• Je partner is plotseling bijzonder geïnteresseerd in je werkrooster en op welke tijden je wel of niet thuis bent,
• Je partner neemt bij thuiskomst direct een douche,
• Je partner verandert direct bij thuiskomst van kleding,
• Je partner besteedt uren voor de spiegel, vroeger amper,
• Je partner wist direct na het lezen een pas ontvangen sms bericht,
• Je partner beantwoordt zijn mobiel niet in jouw bijzijn nadat hij/zij gezien heeft wie er belt,
• Hij of zij gedraagt zich schichtig;
• Haren, of parfum-/aftershavelucht van een ander, hoewel dit niet per se door vreemdgaan hoeft te zijn veroorzaakt;
• Er slingeren voorwerpen die niet aan een van de partners behoren rond in de woning;
• Hij of zij heeft ineens veel minder of soms nu juist meer seksuele belangstelling voor de partner.
• Je partner toont geen enkele interesse in jouw dag,
• Je partner is mijlen ver weg met zijn gedachten,
• Je partner heeft de laatste tijd geregeld en vaak overwerk te doen,
• Je partner heeft een nieuw emailadres buiten zijn reguliere in gebruik genomen,
• Je partner is zenuwachtig en is nerveus.

 
Zwijgen of opbiechten?
Sommige mensen spreken met elkaar af dat je een slippertje maar beter niet aan elkaar kunt vertellen, maar over het algemeen spreken partners af dat ze hun ontrouw eerlijk opbiechten. Helaas is er nogal een grote kloof tussen theorie en praktijk. Overspel wordt vaker verzwegen dan eerlijk opgebiecht. Om die reden zijn er ook weinig betrouwbare cijfers over overspel.

Fantaseren en masturberen, waarbij je aan iemand anders dan je partner denkt, is iets dat vrijwel iedereen doet. Technisch gezien valt het niet onder vreemdgaan, maar veel mensen voelen zich er wel schuldig over. Dat geldt ook voor het kijken naar porno of het hebben erotische dromen. Wanneer je partner daarvan op de hoogte is, geeft dat vaak een vervelend gevoel. Hij of zij kan het idee krijgen niet (goed) genoeg te zijn, maar het is echter een normaal onderdeel van de menselijke seksualiteit.

Schuldgevoel
Er zijn allerlei redenen om vreemd te gaan. Van verliefdheid tot behoefte aan troost. Of je de grens over wilt gaan, is een keuze die je zelf maakt. Wat zijn de risico's en wil je dat risico lopen? Iets waar je vrijwel zeker mee te maken krijgt als je vreemdgaat is schuldgevoel naar je partner toe. Je bent niet eerlijk, en dat knaagt. Om schuldgevoel een plekje te geven valt voor veel mensen niet mee. Voor sommigen is het knagende schuldgevoel uiteindelijk de reden dat zij toch maar vertellen dat ze seks hebben gehad met een ander.

Je partner weet ervan: wat dan?
Of je zelf degene bent die je ontrouw opbiecht aan je partner, of wanneer je door je partner geconfronteerd wordt met de feiten doet er niet zo heel veel toe. Wanneer je partner weet dat je bent vreemdgegaan, is het crisis binnen de relatie. Wat nu?  Wat er gebeurt wanneer je partner weet dat je vreemdgaat, is afhankelijk van heel veel factoren. Watvoor relatie jullie hebben speelt een rol, of jullie een geschiedenis hebben waarin ontrouw eerder is voorgekomen speelt mee en natuurlijk speelt de persoonlijkheid van zowel jou als je partner een belangrijke rol. Hoe dan ook: Een relatie die te maken krijgt met overspel, is een relatie in crisis. De basis van vertrouwen is aangetast.

Uit?

De angst dat de relatie uit gaat is voor veel mensen een belangrijke reden om vreemdgaan te verzwijgen. En daar zit wat in: een op de drie relaties sneuvelt als gevolg van ontrouw van een van de partners. Wanneer je partner weet van je ontrouw, is dat feitelijk de eerste vraag die je (samen) moet beantwoorden. Gaan we met elkaar verder? Of is het over en sluiten?

Verschil mannen en vrouwen?

Na het vinden dat hun partner is vreemd gegaan, gaan de meeste mannen en vrouwen andere aspecten storend vinden, vertelt onderzoek.  Amerikaanse onderzoekers gebruikten de reality tv-show 'Cheaters' om het antwoord te vinden. Blijkbaar zal een man een vrouw vragen of ze seks had met de andere man, terwijl een vrouw eerder een man zal vragen of hij houdt van de andere vrouw. Wetenschappers hebben al lang gesuggereerd dat mannen en vrouwen de neiging hebben om anders te reageren op overspel waarbij mannen zich meer zorgen maken over seksuele ontrouw en vrouwen over emotionele ontrouw . De wijdverbreide verklaring hiervoor is gecentreerd op de evolutionaire basis  om nakomelingen te hebben en te zorgen voor hun voortbestaan. De man wil kinderen en wil weten of ze van hem zijn, de vrouw wil de zekerheid dat haar man nog voor haar kinderen zal blijven zorgen en niet naar een rivale stapt.

Reacties

Meestal is  de trouwe partner verbijsterd als die verneemt dat de partner is vreemdgegaan. Vooral als de trouwe partner veronderstelde dat de relatie met de partner (redelijk) goed was. De periode na de affaire is een buitengewoon pijnlijke, emotionele en moeilijke periode. Een echte crisis periode. Er zijn partners die hun relatie onmiddelijk beeindigen als blijkt dat een van de partners is vreemdgegaan. De bedrogen partner voelt zich zo gekwetst en verraden, dat de relatie in een blinde woede en uit pure onmacht onmiddelijk verbroken wordt. Er zijn ook partners die ondanks de affaire, samen verder willen.

Hoe men met het vreemdgaan omgaat blijkt ook te verschillen.  Vrouwen zijn vaak meer geneigd om overspel van hun partner te vergeven dan mannen.  Bij vrouwen speelt veel meer de schrik voor verandering, het kwijtraken van het vertrouwde leventje en de liefde van de partner. Bij mannen speelt veel meer het gevoel van bedrogen te zijn en dat men het exclusieve recht van trouw en seks  van de partner verloren is.

Hoe overleef je overspel

Op het moment dat je het overspel van je partner ontdekt lijkt je relatie ten dode opgeschreven. Toch moeten koppels na ontrouw niet absoluut uit elkaar gaan. Het gebeurt dat koppels die jaren samen waren uit elkaar gaan  omdat een van de twee een kort soms zelfs betekenisloos avontuurtje heeft gehad, terwijl andere koppels een lange buitenechtelijke affaire overleven.  Vaak wijst overspel op onderliggende problemen in de relatie, iets waar het koppel zich dikwijls niet bewust van is. Het overspel is dan een signaal om die problemen aan te pakken en zo krijgt het koppel de kans om elkaars behoeften en verwachtingen beter te leren kennen en soms ook te begrijpen en aanvaarden.  Als men de relatie terug wil herstellen, moeten beide partners bereid zijn allebei de brokstukken te lijmen.  Ontrouw is altijd iets van twee partners, niet van een van hen’, vindt relatietherapeute Christina Fraser. ‘De conclusie van de vrouw mag dan zijn “de smeerlap heeft me bedrogen”, meestal zitten de dingen complexer in elkaar. Je moet de hele relatie bekijken. Als de partners volwassen genoeg zijn om te zeggen “het is ons allebei overkomen” dan maken ze een kans om eruit te raken.’ 

Als uitkomt dat je partner je bedrogen heeft davert je relatie op haar grondvesten. Maar dat betekent niet per definitie dat je maar beter uit elkaar gaat. Een affaire kan er zelfs toe leiden dat jullie bepaalde dingen anders en beter gaan aanpakken. 'Ontrouw kan ervoor zorgen dat een van de partners het op een lopen zet, maar het kan ook een aanleiding vormen om sommige dingen te veranderen’, zegt Fraser. ‘Vaak veroorzaakt een misstap zo veel bitterheid en woede dat de boodschap dat er iets moet veranderen ondergesneeuwd raakt. Het is heel moeilijk om de positieve elementen in de relatie niet te laten aantasten door die bitterheid - dat vraagt veel werk. Vertrouwen dat eenmaal geschonden is valt heel moeilijk te herstellen. Toch moet je niet alle hoop laten varen: sommige mensen zien ontrouw zelfs als een wake-upcall. Misschien wil de overspelige partner gewoon zeggen “ik wou dat je zo veel om me gaf als mijn minnaar”. Hoe dan ook, als er een derde partij op het toneel verschijnt verandert alles. Ook al is die persoon niet fysiek aanwezig, hij of zij heeft wel gevoelens voor een van de partners, wat de hele dynamiek van het koppel wijzigt.

Sommige mensen beginnen zelfs een verhouding om - bewust of onbewust - hun relatie te veranderen. ‘Ik vraag de bedrogen partij altijd hoe ze ontdekte dat hun partner overspel pleegde’, zegt Fraser. ‘Veel mensen laten dingen rondslingeren in de hoop dat de ander ze oppikt - niet mis te verstane sms’en op een gsm die op de keukentafel ligt, e-mails op een computer die nog aanstaat. Ze willen betrapt worden voor het helemaal uit de hand loopt.’ In dat soort situaties wil degene die vreemdgaat duidelijk een einde maken aan de ontrouw, maar de partner die toevallig op het bedrog botst voelt dat wellicht niet zo aan.

Elk jaar stijgt het aantal huwelijken dat eindigt in een scheiding, en nieuw samengestelde gezinnen worden steeds meer de norm. Toch zijn er heel wat mensen die zich, nadat ze bij hun partner weggingen omwille van overspel, afvragen of dat wel een goed idee was, stelt Malarewicz. Het is niet omdat een van de partners bezweken is voor de verleiding dat de relatie over is. ‘Wat zocht de overspelige partner in de buitenechtelijke relatie? Ik stimuleer koppels om een antwoord te vinden op die vraag’, zegt sekstherapeute Sarah Fletcher. ‘Ging het om affectie, het gevoel begeerd te worden, de opwinding? Of misschien kon de overspelige partner goed praten met de ander, werd er geluisterd naar hem. Wat het antwoord ook is, het is precies dat element dat ontbreekt in de eerste relatie. Stel dat de man een affaire heeft met een minnares die hem accepteert zoals hij is, dan kunnen we proberen te achterhalen waarom zijn partner hem niet volledig aanvaardt.

Willen twee partners bij elkaar blijven dan mag de gedupeerde partner maar beperkte tijd in de slachtofferrol kruipen. ‘Als partner die bedrogen werd moet je je woede kunnen uiten, moet je kunnen communiceren hoe het voelt om bedrogen te worden. Je moet het gevoel hebben dat er naar je geluisterd wordt, maar daarna moet je verdergaan met je leven.’ Niet elk koppel gaat uit elkaar na ontrouw van een van de partners, maar volledig helen doet de wonde nooit. Ontrouw tast namelijk het fundament aan waarop relaties gebouwd zijn: vertrouwen. ‘Je kan elkaar in zekere mate weer leren vertrouwen, beetje bij beetje, door veel te praten en eerlijk te zijn’, vindt Fletcher. ‘Maar als je eenmaal op zo’n manier bedrogen bent komt het nooit meer helemaal goed met je vertrouwen.’

Toekomst : eens overspel altijd overspel?

Zoals een relatie begint, eindigt die vaak ook wordt wel eens beweerd.  Een verbintenis die tot stand kwam door overspel van één of beide partners, loopt ook in de praktijk een vele malen groter risico om ook op die manier weer te stranden.  Zo wordt bevestigd door onderzoek van de universiteit van Zuid-Alabama, o.l.v. Joshua Foster onder 443 mannen en vrouwen.  Zij onderzochten de mate van toewijding van hun proefpersonen en kwamen tot de conclusie dat een relatie die is begonnen door het aan te leggen met iemand die al in een relatie zat, een veel groter risico loopt een scheiding of ongelukkig verloop.

Doe hier een leuke test om te kijken of je partner je trouw is. Test vanaf hier.

Bronnen

http://www.vreemdgaan-overspel.nl/vreemdgaan.html

http://nl.wikipedia.org/wiki/Vreemdgaan

http://www.vreemdgaan.nu

http://www.psychologies.be/nl/_/familie/je-familie/

http://www.psychologies.be/nl/_/relatie/

 Zie hier ook de lezing van Ester Perel inzake overspel