Een geslaagde seksuele relatie hangt van vele factoren af. Naast psychologische belemmernissen die een domper op seksueel genot en opwinding kunnen zetten, zijn er soms ook lichamelijke aspecten die het vrijen kunnen bemoeilijken.

Seksuele disfuncties bij de vrouw staan sterk in de belangstelling. Bij de seksuele functie bij de vrouw leefde het idee: “Het is net zoals bij de man, maar dan een beetje anders”. Voor de farmaceutische industrie leek dat een goede basis om ook de vrouw te betrekken in de economisch aantrekkelijke farmacologi­sering van de seksualiteit. Vooralsnog valt hen dat sterk tegen. Vrouwen lijken echt heel anders te functioneren. De 2d WHO International Consensus on Women’s Sexual Dysfunctions (Parijs, 2003) maakte duidelijk hoe sterk seksuele functie en disfunctie bij de vrouw onder andere worden bepaald door haar stemming, haar persoonlijkheid, de betrokkenheid met/van de partner, en het seksuele functioneren van de partner.
De klassieke indeling van eerst zin en dan via opwinding naar een orgasme hoort typisch bij de man. Bij de vrouw is de betrokkenheid met de partner datgene wat haar doet besluiten of instemmen tot contact met de partner. Vandaaruit onstaat de zin in seks; vaak pas nadat eerst een mate van opwinding is ontstaan.

Weinig of zelf geen zin in seks

Weinig of geen zin in seks is het probleem dat het  meeste voorkomt bij vrouwen. Wat opvalt is dat het vaak meer het pro­bleem van de partner is dan van de vrouw zelf. De vrouw die geen zin heeft in seks hoeft daar namelijk zelf niet zo veel last van te hebben. Als je geen seks hebt en ook geen verlangen ernaar om seks te hebben is er eigenlijk niks aan de hand. Er stapelen zich geen kwaadaardige stof­fen op in je lichaam die alleen via ‘seks’ geloosd kunnen worden. Je wordt er ook niet ziek van en je kunt ook oud worden zonder dat je ooit seks gehad hebt met iemand. Seks is 'facultatief; het kan, maar het moet niet. Dat de beleving van een geen-zin-in-seksprobleem bij de partner ligt en niet bij de vrouw zelf is hiermee dus al verklaard. Het is ook moeilijk te zeggen wat normaal is, als het om zin in seks gaat. Je kan het heel normaal vinden om geen zin in seks te hebben, wanneer je bijvoorbeeld  geen partner hebt, of als je bewust  voor een celibatair leven hebt gekozen (= leven zonder seksueel contact). Maar je kunt er ook wanho­pig van worden als je geen zin in seks hebt, omdat je het vanzelfsprekend vindt om het wél te hebben ('Ik ben gezond, ik heb

een prima relatie, iedereen in mijn situatie zou toch zin in seks moeten heb­ben'). Geen zin in seks kan situatief zijn, bijvoorbeeld als je geen zin in seks met je partner hebt, maar wel behoefte voelt aan masturbatie. Het komt ook voor dat elke vorm van sek­sueel verlangen ontbreekt.

Geen opgewonden gevoel bij seksuele prikkeling

Seksuele opwindingsproblemen bij vrouwen kunnen draaien om gebrek aan lichamelijke opwinding tijdens seksuele prikkeling, maar ook om het niet of onvoldoende krijgen van een opgewonden gevoel. Het gevoel van opwinding gaat bij vrouwen namelijk niet altijd gelijk op met lichamelijke opwinding. Bij heel sterke opwinding spre­ken lichaam en gevoel bij een vrouw vaak wél dezelfde taal, maar als haar opwinding nog maar net begint kan er snel een zichtbare reactie zijn, waarbij de vagina natter wordt, maar het gevoel van opwinding toch nog uitblijft. Een vrouw kan het daarom als een afzon­derlijk probleem ervaren dat ze zich niet opgewonden voelt bij seks.

Lubricatie

Een geslaagde seksuele relatie kan niet zonder een erectie, en ook niet zonder een vochtige of natte vagina. Beide complementaire fenomenen worden heel anders bestudeerd maar voor beide personen zijn ze erg belangrijk om goede seks te hebben.

Seksuele opwinding gaat fysisch gepaard met een erectie bij de man en een vochtige vagina bij de vrouw. Het gaat om hetzelfde fenomeen, het zwellen van weefsel in de genitale streek. Erectieproblemen worden in een apart item toegelicht. We willen hier vooral uitweiden over een droge vagina bij de vrouw.

Een vochtige of natte vagina  wordt  veroorzaakt door seksuele opwinding. Bij de vrouw gaat opwinding gepaard met een vochtige vagina. Verlangen kan er zijn zonder dat er fysieke opwinding is. Het verlangen is dan mentaal of emotioneel.  Voorspel kan nuttig zijn, maar alleen wanneer het doeltreffend de opwinding doet toenemen en dat is niet altijd het geval. Een vochtige vagina die seks vergemakkelijkt noemt men lubricatie.

Hydratatie van de vagina is de natuurlijke vochtigheid van de vagina, de lubricatie treedt op wanneer een vrouw seksuele betrekkingen heeft. Er is vaginale hydratatie die niet meer is dan de natuurlijke vochtigheid van de vagina. Die is altijd vochtig en mag geen droog gevoel bezorgen of droog zijn. Bij seksuele opwinding komt er nog meer vocht bij, dat is lubricatie. 

1 op 3 vrouwen heeft last of heeft wel eens last gehad van vaginale droogheid. Vaginale droogheid betekent dat de vrouw niet nat genoeg wordt om het glijden en penetreren makkelijk toe te staan. Hierdoor kan er een irriterend en branderig gevoel ontstaan ter hoogte van de vagina tijdens het vrijen.

Hormonale veranderingen zoals menopauze, stress, inname van sommige medicatie kunnen aanleiding geven tot vaginale droogheid. Meestal komt de droogheid voor na de menopauze, maar het kan dus ook in andere levensfases voorkomen.
Bij vaginale droogheid is het belangrijk om hier aandacht aan te besteden en dit probleem op te lossen. Vrijen met vaginale droogheid is pijnlijk en kan na verloop van tijd leiden tot vaginisme (het altijd ongewild verkrampt samentrekken van de spieren rond vagina door de angst voor pijn, wat het penetreren onmogelijk maakt).

Iemand die rookt heeft een minder goede bevochtiging, op welke leeftijd dan ook. Roken doet het vaginaal vocht dalen en kan leiden tot vaginale droogte. Hetzelfde geldt voor erecties van mannen die roken. Ze zijn van minder goede kwaliteit dan erecties van niet-rokers. Het fenomeen is te wijten aan de koolstofmonoxyde waarvan het gehalte groter is in het bloed van rokers. Het gas veroorzaakt spasmen van de slagaders, ook die aders die zich in de genitale zones bevinden. Misschien is dat ook de reden waarom men mensen ziet roken na het vrijen en niet ervoor...
Het vocht komt uit een soort poriën in de vaginawand. Het vaginaal vocht wordt niet geproduceerd door klieren. Het is eerder een soort vaginaal transpiratievocht dat uit de poriën komt. Een ander woord voor lubricatie is overigens transsudatie.

Het gebruik van de pil kan invloed uitoefenen op de vaginale vochtigheid.  Het hangt af van vrouw tot vrouw hoe groot de impact is. Voor sommigen verandert er niets terwijl bij andere vrouwen de vochtigheid veel minder groot is. De vaginale vochtigheid wordt bepaald door de hormonen (oestrogenen) die in de pil zitten. Ook lage dosissen oestrogenen kunnen voor vaginale droogte zorgen en dat kan hinderlijk zijn bij het vrijen. In dat geval moet men met zijn arts praten om een ander anticonceptiemiddel te gebruiken.  Ook in de menopauze komen er meer problemen voor rond lubricatie.  Ongeveer 30 % van alle vrouwen tijdens de menopauze heeft last om vochtig te worden ook al zijn ze erg opgewonden en verlangen ze naar seks.  Niet alle vrouwen ondervinden hinder als ze seksuele betrekkingen hebben wanneer ze in de menopauze zijn. Bij de menopauze neemt het oestrogenengehalte af en daalt de vaginale vochtigheid waardoor het gevoel van een droge vagina ontstaat dat soms heel erg hinderlijk kan zijn. Maar de lubricatie die ontstaat door seksuele opwinding, hangt niet af van die hormonen. Ook vrouwen die in het dagelijks leven een droge vagina hebben kunnen vochtig geraken door seksuele opwinding. Voorwaarde is wel dat de partner voldoende aandacht schenkt aan het voorspel. Het lichaam wordt met de jaren minder reactief en zowel mannen als vrouwen hebben dan behoefte aan meer streling om een goede vochtigheid of een goede erectie te krijgen.

Sommige geneesmiddelen kunnen ook vaginale droogte veroorzaken. Men moet zeker de bijsluiter lezen of er sprake is van vaginale droogte, een droge mond of impotentie. Seksuele stoornissen bij vrouwen worden minder vaak vermeld op de bijsluiter. Is dat wel het geval, dan wordt doorgaans de term vaginale droogte gebruikt. Maar geneesmiddelen die voor een droge mond zorgen, kunnen via eenzelfde mechanisme een droge vagina veroorzaken. Dat geldt ook voor de vermelding 'erectiestoornissen'. Het komt er dus op aan om de informatie te 'ontcijferen'.

Geneesmiddelen tegen acne zijn vaak schadelijk voor de hydratatie en de vochtigheid van de vagina. Verschillende geneesmiddelen tegen acne kunnen nefast zijn voor het functioneren van het vaginaal slijmvlies. Ze kunnen overigens droogte veroorzaken ter hoogte van alle slijmvliezen, ook die van de ogen en de mond. Andere middelen kunnen het seksueel verlangen doen dalen en zo indirecte negatieve gevolgen hebben voor de lubricatie. De behandelingen mogen dan ook niet langdurig gevolgd worden. Ze worden vaak voorgeschreven aan jonge meisjes bij wie de geneesmiddelen een hinderpaal zouden kunnen zijn voor het ontdekken van de seksualiteit.

Vaginisme

Vaginisme wil zeggen dat de spieren rond de vagina, de bekkenbodemspieren, zich spannen. Daardoor wordt de vagina dichtgedrukt en wordt het moeilijk iets in de vagina te brengen. Sommige meisjes kunnen helemaal niets inbrengen in hun vagina, anderen kunnen wel iets duns inbrengen bijvoorbeeld een vinger maar geen penis. Probeer je dit nu toch, dan ontstaat er veel wrijving rond de vagina en dat doet pijn. Deze spanning ontstaat meestal heel onbewust; je merkt niet dat je je bekkenbodem aanspant.  Om op een prettige manier seks te hebben, veranderen een aantal dingen in je onderlijf. De doorbloeding neemt toe waardoor je vagina zacht en warm wordt. Ook wordt de vagina vochtig waardoor de vinger of penis beter naar binnen kan glijden. Het gebied rond je vagina wordt zachter en sponsachtiger waardoor de vinger of penis fijner aanvoelt in je lijf.  Voor vaginisme zijn er oefeningen om dit op te lossen, zie hiervoor onder het aparte onderdeel vaginisme.

Vulvitis

Vulvitis wil zeggen dat er in het gebied rond de vagina ontstekingsverschijnselen zijn.  Deze kunnen zijn ontstaan door bijvoorbeeld een schimmelinfectie maar ook door een verkeerde sekstechniek of door een te gespannen bekkenbodem.  Soms ontstaat er door de manier waarop mensen vrijen erg veel wrijving rond de ingang van de vagina. Mogelijk wordt de penis net niet goed in de vagina gebracht maar wordt er hard geduwd in de holte vlak voor de vagina. De penis ‘schiet’ dan uiteindelijk wel in de vagina maar irriteert dan wel de weefsels eromheen. De pijn die je voelt geeft dan weer spanning in je bekkenbodem. Ook door de wrijving die ontstaat bij seks met een gespannen bekkenbodem kan het gebied van en rond de vagina geïrriteerd raken.Een vulvitis voelt brandend en schrijnend. Het gebied moet vaak eerst door een zalf tot rust gebracht worden.

Bronnen :
http://www.e-gezondheid.be/vaginaal-vocht-lub...
http://www.vvog.be/artikel?id=31200973,c=110,...
http://www.bekkenbodemonline.nl/tieners/pijn-...
http://www.condoomdokter.com/information.php/...