Relaxatie (ontspanning) wordt als onderdeel van psychotherapie en/of fysiotherapie/kinesitherapie toegepast bij personen met overdreven spanning. Dit kan spierspanning zijn ten gevolge van lichamelijke overbelasting, dan wel algehele lichamelijke en psychische spanning door blootstelling aan situaties zoals angst en stress. Ademhalingstechnieken, massage, autogene training, meditatie, zelfinstructie, maar ook hypnose en sommige medicamenten kunnen bijdragen aan de ontspanning.

Relaxatietherapie wordt als onderdeel van relatietherapie of sekstherapie ingezet om personen tot rust te brengen, om te ontspannen. Bij conflicten, opwinding, depressie, relatieproblemen, ... kan de inwendige spanning zodanig hoog oplopen dat de persoon in een conflictsituatie uitbarst, zichzelf niet meer kan beheersen en bij wijze van spreken ontploft.  Het leren beheersen van emoties tijdens conflictsituaties kan door relaxatietechnieken aan te leren waardoor de persoon de situatie beter kan analyseren en beheersen. Daarnaast kunnen relaxatieoefeningen helpen om te ontspannen zodat men terug vanuit een meer relaxte houding dagdagelijkse situaties aankan. 

In de relaxatietherapie neemt de anamnese een belangrijke plaats in. Het gaat er niet alleen om te achterhalen wat de klachten zijn en wat de oorzaak is, maar ook hoe de cliënt denkt over zijn klacht en hoe hij deze ervaart.  Tijdens zo een anamnese bouwt de therapeut ook een empathische vertrouwensrelatie op met de cliënt.
De therapeut analyseert lichaamshoudingen en bewegingen, het adempatroon en de interne en externe spierspanningen.

De relaxatietherapeut helpt u bij het leren luisteren naar uw eigen lichaam. Zo herstelt het  vertrouwen in het lichaam en de levenssituatie.
Er zijn diverse soorten relaxatietechnieken. Welke techniek men verkiest hangt af  van de persoon zelf, de specifieke klachten of de motieven waarvoor men hulp zoekt.
De keuze van techniek zal in overleg met de relaxatietherapeut gebeuren na de eerste kennismaking en is meestal een combinatie van verschillende technieken.

Welk relaxatietechnieken bestaan er?

Autogene training volgens Schultz
Schulz ontdekte dat mensen bij een veranderde bewustzijnstoestand onder hypnose aangaven zich aangenaam en rustig te voelen zo los van hun omgeving. Dit ging gepaard met een prettig gevoel van loomheid, zwaarte en warmte. Hij ontwikkelde een methode waarin hij mensen leerde zich geheel zelfstandig in een toestand van weldadige rust en ontspanning te brengen.

In de autogene training wordt zelfsuggestie gebruikt om een toestand van innerlijke rust en lichamelijke ontspanning op te wekken.
Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een zestal formules, zoals ‘zwaarte, warmte, ademhaling, hart’. Door zich in een ongestoorde, ontspannen en open, ontvankelijke houding te concentreren op de vaste zin, b.v. “Mijn rechter arm is zwaar”, terwijl de aandacht op de arm gericht is, vindt als vanzelf een ontspanning, een zwaar worden van de arm plaats. In een systematische opbouw worden alle formules doorgewerkt.
Gedurende de vereiste intensieve training vindt geleidelijk aan een omschakeling plaats van de functie van het autonome zenuwstelsel waardoor de algehele lichaamsspanning, bloeddruk, ademhaling, temperatuur genormaliseerd wordt.
Een verder doorgevoerde training kan leiden tot bovengenoemde rust en ontspanning, een meer afstand kunnen nemen tot problemen, een meer ‘gelaten’ houding, beter omgaan met gevoelens en emoties.

Progressieve spierrelaxatie volgens Jacobson

De grondlegger van de spierrelaxatie is de Amerikaanse fysioloog Jacobson. Hij schrijft in zijn werk “Progressieve Relaxatie” (1938): ‘Zenuwachtigheid, emotie, denken, beeldvoorstelling en alle andere mentale processen lokken tijdelijke en op zeer precieze wijze meetbare neuromusculaire veranderingen uit.’ Dit betekent dat een eenvoudige gedachte aan een motorische handeling reeds een verandering in de spanning van deze spieren geeft, zelfs zonder spierbeweging. Vanuit deze vaststelling heeft Jacobson een relaxatiemethode opgesteld met als doel: Een mentale ontspanning te verkrijgen door progressief alle spierspanning weg te werken.
Door het systematisch aanspannen en ontspannen van verschillende spiergroepen terwijl men let op de gevoelens die daarbij worden opgeroepen, kunnen overmatige spiercontracties ontdekt en verminderd worden, zodat een gevoel van diepe ontspanning kan ontstaan. De patiënt leert ontdekken wat de effecten van ontspanning zijn. Voor het toepassen van deze methode is het noodzakelijk dat de therapeut zijn communicatie zorgvuldig kan afstemmen op de belevingswereld van de patiënt, zodat hij hem kan leiden naar een diepe ontspanning. Op deze manier kan aansluiting worden verkregen met onrustige en gejaagde patiënten.
Door de spierrelaxatie worden patiënten zich bewust van het feit dat ze hun eigen spanningen kunnen beïnvloeden, ook bij activiteiten in het dagelijks leven

Ademtherapie

Het geven van ademoefeningen brengt altijd de vraag met zich mee of hiermee niet een eventuele fixatie op de geblokkeerde ademhaling ontstaat en de zelforiëntatie versterkt wordt. Toch is het vaak nodig om ademoefeningen te geven omdat zij de persoon een gevoel van controle geven, waardoor angst wordt gereduceerd. Vooral voor hyperventilatiepatiënten is dit noodzakelijk.
De ademtherapie is gericht op aandacht voor de adem, het lichaamsgevoel en de houding, en biedt vele mogelijkheden om zonder dwangmatige oefeningen het vertrouwen in het eigen lichaam via de adem terug te krijgen.

Holistische ontspanningsmassage van het gehele lichaam.

Deze klassieke ontspanningsmassage maakt de spieren van je benen, rug, nek en schouders helemaal los. Professionele en ervaren massagehanden kneden je lichaam zachtjes en ontladen het van alle negatieve spanningen. Een zalig gevoel, deze totale ontspanning van je lichaam.

Holistic pulsing

Holistic Pulsing is een zachte behandelwijze, waarbij het lichaam op een speelse, natuurlijke manier in beweging wordt gebracht. Het lichaam wordt gepulst in een op de persoon afgestemd ritme. Kleine en grotere pulsen stromen als golfjes door het hele lichaam. De pulsen kunnen gecombineerd worden met wiegende, rollende en strekkende bewegingen. Je ligt hierbij gekleed op een massagetafel.
Door de ritmische bewegingen komt het lichaam al snel tot rust. Mede door de zachtheid en het respecteren van de grenzen ontstaat er een veilige sfeer. De noodzaak om weerstand te bieden wordt minder. Je wordt uitgenodigd om op steeds dieper niveau spanningen los te laten. Er ontstaat ruimte om te gaan luisteren naar wat het lichaam te vertellen heeft. Het is alsof je jezelf op een nieuwe manier leert kennen; het genieten, de grenzen én de mogelijkheden.

Er zijn nog diverse andere vormen zoals

• diverse ademhalingstechnieken
• yoga-like ontspannings oefeningen
• ontladen van trauma volgens Peter Levine
• basistechnieken mindfulness
• eenvoudige relaxerende visualisaties
• werken met klanken, geuren of andere prikkels
• diverse massagetechnieken
• therapeutisch ontladen van de spanningspunten
• relaxerende houdingen
• diverse technieken voor zelfrelaxatie
• innerlijke rust als natuurlijke krachtbron ervaren

 

Let op : bij relaxatieoefeningen is er vaak direct lichamelijk contact tussen de hulpverlener en de cliënt nodig. Relaxatietherapie in seksuologische en relationele context zal echter nooit recjtstreelse relaxatie van de intieme erogene zones (borsten, vagina, penis, ...) inhouden.  Indien een therapeut aanstuurt op deze vormen van relaxatie bent niet bij een deskundig seksuologisch hulpverlener aanbelandt en kunt u best de behandeling ogenblikkelijk afbreken en desgevallend klacht indienen bij de politie indien de aanrakingen ongewenst waren.

Bedenk ook dat relaxatietechnieken alleen niet voldoende zijn om conflicten in relaties, seksuele stoornissen, enz. op te lossen. Maar relaxatie in combinatie met gesprekken, oefeningen en opdrachten voor zichzelf en het koppel kunnen wel zeer waardevol zijn. Vergewis u er van dat de relaxatietherapeut naast de relaxatietechnieken ook ervaring heeft in seksuologische en relationele problemen.

Bronnen

http://www.bodyhelp.be/relaxatie.htm