Het verlies van de partner gaat vaak gepaard met ontreddering. De achtergebleven partner komt in een isolement terecht waar hij/zij moeilijk alleen uit geraakt. Naast het verdriet, de ontreddering, de eenzaamheid treden vaak tal van moeilijkheden op zowel van emotionele als van sociale, psychologische, juridische en administratieve aard. Toch bereiden weinig mensen zich hierop voor. Men wordt er vaak totaal onverwacht mee overrompeld. Bovendien laat onze samenleving hoe langer hoe minder ruimte voor het doormaken van een rouwperiode. Belangrijk bij het verwerken van rouw is dat men in een bepaalde tijdsperiode uiting kan geven aan het verdriet en ondersteuning ondervindt bij anderen. Met andere woorden, 'Het is niet de tijd die geneest, maar wat men doet met die tijd'.

Rouwen is een manier om het verdriet van een verlies te doorstaan en te verwerken.  Dit vraagt erg veel tijd, maar het is niet iets wat je zomaar ondergaat.  Je moet intensief en bewust bezig zijn met je gevoelens en je hebt ondersteuning nodig van mensen in je omgeving die onbevooroordeeld kunnen luisteren. Hoe het verlies wordt ervaren en hoe men erop reageert, verschilt van persoon tot persoon en wordt in sterke mate bepaald door de relatie die men had met de overledene. Het verlies van een partner is ook een stukje verlies van zichzelf.  In een relatie heb je veel geïnvesteerd, ben je gegroeid naar intimiteit en eenheid.  Je hebt een heleboel gedeelde ervaringen en gevoelens en je hebt heel wat uit elkaar geleerd.  Als die partner wegvalt, ervaar je een diepe leegte.

Manu Keirse is klinisch psycholoog en in Vlaanderen een expert op het gebied van rouwverwerking. ,,Om het verlies van een dierbare te verwerken, moet je heel wat rouwarbeid verrichten. Dat vraagt een grote lichamelijke en geestelijke kracht, een kracht die bejaarden soms niet meer kunnen of willen opbrengen."

Er bestaan voorbeelden van ,,samen in het leven, samen in de dood'' die meer dan opmerkelijk zijn. Zo verbleef een dementerende patiënt van Keirse al geruime tijd in het ziekenhuis. De dementie was al zo ver gevorderd dat hij zijn eigen vrouw niet meer herkende. ,,Maar zij bleef hem hoe dan ook elke dag bezoeken'', zegt Keirse. ,,Tot ze op een dag zelf ernstig ziek werd en niet meer langs kon komen. Je zag de man geleidelijk aan aftakelen. Tien dagen later zijn man en vrouw op dezelfde dag gestorven. Hij herkende haar niet meer, maar kon toch niet zonder haar. Zelfs doorheen de mist van dementie kan men blijkbaar nog betrokkenheid en gemis voelen."  ,,Ik heb ook een vrouw gekend die aan het sterfbed van haar man tegen hem zei: 'je had beloofd om me nooit in de steek te laten'. Een half uur na zijn overlijden, stierf ook de vrouw, zittend op een stoel naast zijn bed."

Verdriet onderschat

Vooral bij oudere mensen kan een gebroken hart fataal zijn. Een medicijn bestaat niet. ,,De enige remedie is praten, en daar wringt het schoentje. Als mensen op een 'gezegende leeftijd' komen te overlijden, krijgt de bejaarde partner veelal goedkope bemoedigingen als: 'Je mag toch blij zijn dat je hem zo lang gekend hebt' of 'het was natuurlijk te verwachten'. Zo krijgen ze het gevoel dat ze niet mogen rouwen. Hun verdriet wordt niet erkend, hoewel ze evengoed hun partner hebben verloren. En vaak na een heel lange tijd samen.''

Niet alleen de familie en kennissen onderschatten dikwijls het verdriet van de bejaarde partner, ook de medische wereld heeft hen lang in de kou laten staan. ,,De meeste ouderen gaan op een gezonde manier met hun rouwen om", onderstreept psycholoog Luc Van de Ven. ,,Maar soms wordt het normale rouwproces verstoord. Dan spreken we van 'bemoeilijkte rouw'. Men dacht vroeger dat rouwbegeleiding of -therapie voor ouderen met een 'bemoeilijkte rouw' te confronterend was. Men wilde hen sparen en zweeg er dus maar over. Die overbescherming was goed bedoeld, maar had een negatief effect. In het universitair ziekenhuis van Leuven proberen we nu bejaarden die worstelen met hun rouwproces, in contact te brengen met lotgenoten binnen een therapeutische context. Het is belangrijk dat ze hun verlies onder woorden kunnen brengen, lotgenoten kunnen aanhoren en samen kunnen zoeken naar een manier om met hun verlies om te gaan. Anders kan het inderdaad fataal aflopen."

Zelfmoord

,,Als mensen hun leven opgeven na het overlijden van een dierbare, gaan ze zich verwaarlozen. Ze negeren eventuele lichamelijke signalen, gaan slecht eten of beginnen meer alcohol of medicatie te gebruiken. Verder kunnen groot verdriet en langdurige stress het immuniteitssysteem aantasten. En dan wordt lichamelijk de zwakke plek het eerst geraakt. Bij ouderen is dat meestal het hart. Ook jongvolwassenen kunnen aftakelen door verwaarlozing na het verlies van een dierbare, maar dat heeft minder snel fatale gevolgen. Ze zijn fysiek sterker en worden door de huisarts veel sneller naar een therapeut doorverwezen. "

Als iemand tijdens een rouwproces overlijdt, is de directe oorzaak niet altijd duidelijk. De combinatie van een verzwakt immuunsysteem, verwaarlozing en ouderdom of zelfmoord? ,,Vaak moet de doodsoorzaak in de zelfmoordsfeer gezocht worden. Zelfmoord is vooral bij bejaarde mannen veel voorkomend. Hun vrouw is dood en ze gaan hun eigen bestaan in vraag stellen. Meestal gaan ze slordig omspringen met hun medicatie. Ze 'vergeten' noodzakelijke medicamenten te nemen of nemen een overdosis."

Partners die geconfronteerd worden met het overlijden van hun partner kunnen tegen de volgende dingen aan gaan lopen:

Je identiteit veranderd.
Je was immers langere tijd gewend om een onderdeel te zijn van een twee tal.
Na het overlijden van je partner moet je weer opzoek gaan naar een nieuwe invulling van jouw zelfbeeld.

Het verliezen van dromen.
Je plannen en dromen maakte je samen met en voor je partner, dit is plots weg komen te vallen.
Jouw toekomst gaat ineens niet langer over twee mensen, het kost heel veel tijd voor je weer kunt gaan denken aan een toekomst waarin alleen jij voorkomt.

Financieel verlies.
De kans is groot dat jullie samen leefden op twee inkomens, wanneer een partner komt te overlijden zal het vaak zo zijn dat dit inkomen minder word (ondanks verzekeringen, erfenissen etc), dit kost tijd om hier aan te wennen. Daarnaast moet jij ineens alles alleen regelen, wanneer jij dit vroeger met je partner regelde (of je partner regelde alles) komt deze last ineens op jouw schouders terecht.

Sociale isolatie.
Je leven bestond altijd uit jullie samen, de wereld is voor een groot deel ook ingericht op stellen.
Ineens moet jij alles alleen doen, dit kost tijd om hier aan te wennen.
Sommige mensen komen na een bepaalde periode een nieuwe liefde tegen op hun pad, dan zal dit gevoel verminderen, maar veel mensen kiezen ervoor om alleen te blijven na het verlies van hun partner. Het zal een lange tijd in beslag nemen om hier aan te wennen en hier een weg in te kunnen vinden.

Extra verantwoordelijkheden.
Het huis, de auto(s), de financieen, huishoudelijke taken, alles komt ineens op jouw bord terecht. De eerste keer zelf of alleen de belasting invullen bijvoorbeeld kan een hele opgaven zijn. Daarnaast is het jouw verantwoordelijkheid om de begrafenis en alles daarom heen te regelen.

Bronnen

http://www.nieuwsblad.be

http://www.ikrouwomjou.com/